دیپلماسی ایرانی: به گفته مقامات امنیتی غربی، ایران در تلاش است با دو شرکت ماهوارهای چینی قرارداد همکاری امضا کند. هدف از این قراردادها، گسترش توانایی نظارت و جمعآوری اطلاعات از راه دور و تلاش برای به دست آوردن تصاویری با وضوح بالا از اهداف نظامی در اسرائیل و سراسر خاورمیانه است. این دو شرکت چینی مورد توانایی تولید ماهواره های سنجش از دور با دوربین های پیشرفته را در اختیار دارند.
بر اساس این گزارش، درخواست ایران برای همکاری با این دو شرکت به دقت مورد بررسی قرار خواهد گرفت، زیرا این نگرانی وجود دارد که هرگونه توافقی میتواند به ایران اجازه دهد تا به طور چشمگیری توانایی خود را برای جاسوسی از تأسیسات نظامی آمریکا و اسرائیل و همچنین رقبای عرب در خلیج فارس بهبود بخشد. هر دو شرکت قادر به تولید ماهوارههایی با تجهیزات حداقل دو برابر حساستر از پیشرفتهترین ماهوارههای ایران هستند.
یک ارزیابی محرمانه به دست آمده توسط واشنگتن پست نشان میدهد که توافق با چین میتواند توانایی ایران را برای افزایش دقت موشکهایش افزایش دهد. همچنین این ماهوارهها میتوانند که ایران را به سیستمهای هشدار اولیه برای شناسایی حملات به خود مجهز کنند. این اقدام ممکن است ایران را به موقعیتی برساند که بتواند اطلاعات ماهوارهای را در اختیار نیروهای نیابتی خود در یمن، سوریه و عراق قرار دهد.
در همین سند اشاره شده است که ایران قبلاً تصاویر ماهوارهای خریداری شده از چین را به نیروهای نیابتی خود ارسال کرده بود. اگرچه هنوز هیچ گزارشی مبنی بر توافق رسمی با این دو شرکت وجود ندارد اما ارزیابی روابط پررونق بین تهران و یکی از شرکتها به نام چاگ گانگ ست لایت Chang Guang Satelliteo نشان میدهد که چندین هیات از جمله مقامات نظامی ایران برای مدتهای طولانی در چین اقامت داشتهاند.
شرکت چانگ چوآنگ که در شهر چانگچون در استان جیلین در شمال شرقی چین مستقر است، می تواند ماهوارههایی از نوع کوبست cubesat بسازد که بسیار کوچک و ارزان قیمت است. این ماهواره دارای تجهیزاتی است که میتواند تصاویری از اشیا به اندازه حداکثر ۳۰ سانتیمتر را نشان دهد. قابلیتی شبیه به آمریکا و شرکت های تجاری تولیدکننده ماهواره در اروپا. این در مقایسه با ماهواره خیام ایرانی است که تصاویری با وضوح حدود یک متر تولید می کند، بسیار حرکت روبه جلویی برای ایران محسوب می شود.
همچنین گزارش شده است که مقامات ایرانی تلاش کردند تا با یک شرکت تجاری دیگر نیز به توافق برسند. شرکت فناوری مینوسپیس MinoSpace، واقع در پکن در زمینه تولید ماهوارههای سنجش از راه دور از سری تایجینگ Taijing فعالیت میکند.
برخلاف ایران، هیچ یک از شرکت های چینی تحت تحریم های اقتصادی آمریکا یا جامعه بین المللی قرار ندارند.
مفسران واشنگتن پست حدس میزنند که چین ممکن است بر این باور باشد که پوشش قانونی غیرنظامی برای چنین کمکهایی به ایران مشکلی نخواهد داشت زیرا ماهوارههای تجسسی کاربردهای غیرنظامی زیادی دارند، مانند نظارت بر محیط زیست و مدیریت بلایا و…
گری سمور، مشاور ارشد سابق در امور کنترل تسلیحات در دولت های کلینتون و اوباما به واشنگتن پست گفت: «مسلماً قابل قبول است که شرکت های چینی با ایران در زمینه فناوری جاسوسی همکاری کنند، زیرا این از دیدگاه چینی با تامین تسلیحاتی یکسان نیست.»